از نظر لغوی تنبک سازی است که آن را از چوب، سفال یا فلز میسازند، در یک طرفش پوست نازکی کشیده میشود، این ساز را زیر بغل میگیرند و با سرانگشتان مینوازند.
تنبک که به آن تمبک، دمبک، دندانک و ضرب هم میگویند، یکی از سازهای کوبهای است که در گروه طبلهای جام شکل قرار میگیرد.
تاریخ و پیشینهی تنبک
سابقهی این ساز به پیش از اسلام برمیگردد، تنبک ریشه در زبان کردی دارد و زادگاهش مناطق غربی ایران است، اخیرا پیشرفت قابل توجهی داشته و به عنوان سازی مستقل مورد توجه نوازندگان و هنر جویان قرار گرفته است.
وجه تسمیهی ساز
در مورد وجه تسمیه و نامگذاری تمبک نظرات مختلف وجود دارد:
- بهمن رجبی در کتاب تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف معتقد است: این ساز در اصل تنبک بوده که بر اساس قاعدهی قلب به “م” نون ساکن که به حرف “ب” رسیده، تبدیل به “م” شده است.
- گروهی هم بر این باورند که واژهی تنبک منشاء منطقی نداشته و اتفاقی رواج یافته است.
- عدهای هم معتقدند: در نواختن ساز تنبک از تکنیکهایی به نام “تم”، “بک”، “پلنگ” و “ریز” استفاده میشود، احتمال دارد این نامگذاری برگرفته از اسامی مذکور باشد.
- واژهی Tambourine که در زبانهای اروپایی تنبک وضع شده، از کلمهی کلمهی تنبور پهلوی اقتباس گردیدهاست.
ساختمان تنبک
این ساز در گذشته از چوب، سفال و فلز ساخته میشد ولی امروزه آن را از چوب تهیه میکنند.
بخشهای آن عبارتنداز:
- پوست، دهانهی بزرگ، تنه، پا، گلویی (نفیر)، دهانهی کوچک (کالیبر)
- استوانهی بالا: قطر تقریبی استوانه بالا ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر است و طولی ۴۵ سانتیمتری دارد.
- استوانه پایین: این استوانه، باریکتر و در انتها به کمی گشاد و نهایتا به دهانهای باز منتهی میگردد.
نکات مهم برای شناخت بیشتر تنبک و کمک به خرید شما
- چوب تنبک: چوب تنبک باید ترک و گره نداشته باشد، یکپارچگی و یک تکه بودن آن فوقالعاده مهم است، اگر چوب چند تکه باشد هنگام پوست اندازی ترک میخورد. چوب گردو، توت، افرا و زبان گنجشک برای تهیهی تنبک مناسب هستند.
- چوب خاتمکاری شده: این نوع چوب تاثیری بر کیفیت صدای تنبک نداشته و صرفا جنبه تزیینی دارد و شما را مجبور میکند هزینهی بیشتر برای خرید آن بپردازید، البته سلیقه و علاقهی شما هم مهم است.
- پوست تنبک: پوستی که روی این ساز کشیده میشود باید سالم و فاقد زدگی باشد، وقتی که آن را فشار میدهید بیشتر از چند میلیمتر فرو نرود، پوست باید روی ساز محکم کشیده شود.
- پوست گوسفند، بز، شتر، بره و گوساله برای این منظور مورد استفاده قرار میگیرند.
- رنگ پوست: همانند نقش و خاتم کاری روی چوب، رنگ پوست هم تاثیری در کیفیت صدای ساز ندارد، با این حال توصیه شده از سازی با رنگ پوست تیزه استفاده شود.
- خوش استیل بودن تنبک: تنبک باید خوش استیل و خوب تراش خورده باشد، برابر بودن اندازهی دهانهی ساز با طول نفیر، بیانگر خوش استیلی ساز است.
- کاسه و وزن ساز: بهتر است کاسهی ساز کاملا استوانهای نباشد، داشتن اندکی قوس برای ساز مناسب است، اگر ساز بیش از اندازه سنگین باشد، باعث خستگی نوازنده میشود و این در کیفیت کار و اجرا اثر گذار است.
- صدای تنبک: پوست ضخیم شتر یا گوساله صدایی بم و پرحجم تولید میکنند ولی پوست گوسفند، بره و بز که معمولا نازکترند برای ایجاد صدای جیغ بهترند.
مارک کدام تنبک بهتر است؟
تنبکهای ساخت شیراز معروف هستند ولی تولیدکنندگانی وجود دارند که در عین گمنامی محصولات خوبی به بازار عرضه میکنند، مارک یا برند نمی تواند تضمین کننده باشد، با این حال خرید سازهای شیرانی و حلمی که با سرما و رطوبت هم سازگارند، توصیه میشود.
همه نکات ذکر شده در این مقاله هنگام انتخاب تنبک مناسب اهمیت دارند. رعایت همه این نکات ممکن است سخت به نظر برسد، به همین دلیل در ادامه مطلب، 19 تنبک ارزان، باکیفیت و محبوب را برای شما آماده کردهایم. این تنبکها امتحان خود را بارها پس داده و رضایت هنرجوها را جلب نمودهاند. با کلیک روی تصویر و یا دکمه زیر هر محصول میتوانید وارد سایت دیجیکالا شده و محصول را به صورت اینترنتی سفارش دهید.
تنبک مدل HELMAN
مشخصات
-
ابعاد30x30x45 سانتیمتر
-
وزن۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکبم خوان
-
ساختار بدنهفلز
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۳۰
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک قشلاقی مدل D27
مشخصات
-
ابعاد27x27x49 سانتیمتر
-
وزن۳۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهچوب توت و گردو
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۷
-
قطر دهانه کوچک۲۳
-
نام سازندهایدین قشلاقی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل HELMAN کد ۲/۴
مشخصات
-
ابعاد29x18x18 سانتیمتر
-
وزن۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکبم خوان
-
ساختار بدنهفلز
-
جنس پوستپوست گاو
-
قطر دهانه بزرگ۱۸
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک شیرانی مدل ۳ مهر SH
مشخصات
-
ابعاد47x27x27 سانتیمتر
-
وزن۲۵۰۰ گرم
-
ساختار بدنهچوب گردو
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه کوچک۱۸
-
قطر نفیر۶
-
نام سازندهشیرانی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی کد ۰۵
مشخصات
-
ابعاد50x35x35 سانتیمتر
-
وزن۲۲۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۸
-
نام سازندهحلمی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل HELMAN کد ۳.۴
مشخصات
-
ابعاد35x22x22 سانتیمتر
-
وزن۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکبم خوان
-
ساختار بدنهفلز
-
قطر دهانه بزرگ۲۲
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک شیرانی مدل دو مهر ER
مشخصات
-
ابعاد30x15x15 سانتیمتر
-
وزن۲۵۰۰ گرم
-
ساختار بدنهچوب گردو
-
قطر دهانه بزرگ۲۶
-
نام سازندهرحیم شیرانی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی مدل ترکه ای دهنه کد ۲۸
مشخصات
-
ابعاد28x28x43 سانتیمتر
-
وزن۲۰۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهچوب گردو
-
جنس پوستپوست گوساله
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک صمد شیرانی مدل ۴ مهر کد ۰۱
مشخصات
-
ابعاد28x28x47 سانتیمتر
-
وزن۳۶۰۰ گرم
-
نوع تنبکبم خوان
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۸
-
نام سازندهصمد شیرانی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک احمد سلیمی مدل ۰۲
مشخصات
-
ابعاد27x27x45 سانتیمتر
-
وزن۳۷۰۰ گرم
-
نوع تنبکبم خوان
-
ساختار بدنهزبان گنجشک (Ash)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۷
-
قطر دهانه کوچک۲۴
-
قطر نفیر۶
-
نام سازندهاحمد سلیمی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل ۸ ضلعی NP
مشخصات
-
ابعاد19x19x20 سانتیمتر
-
وزن۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکچند تکه
-
ساختار بدنهچوب
-
جنس پوستپوست طبیعی
-
نام سازندهNP
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی مدل چند تکه با پوست شتر سایز ۲۸
مشخصات
-
نوع تنبکچند تکه
-
ساختار بدنهچوب توت و گردو
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه کوچک۲۳ سانتیمتر
-
قطر نفیر۹ سانتیمتر
-
نام سازندهحلمی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی کد ۱۲
مشخصات
-
ابعاد46x28x28 سانتیمتر
-
وزن۳۰۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
-
جنس پوستپوست گوساله / شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۷
-
نام سازندهحلمی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک زارعی کد ۰۵
مشخصات
-
ابعاد27x27x45 سانتیمتر
-
وزن۳۰۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهافرا (Maple)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۷
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی مدل ۲۸
مشخصات
-
ابعاد46x32x32 سانتیمتر
-
وزن۲۰۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهچوب کاج
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه کوچک۲۴
-
قطر نفیر۱۱
-
نام سازندهحلمی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک شیرانی مدل شاهنگ
مشخصات
-
ابعاد30x30x45 سانتیمتر
-
وزن۳۰۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهچوب گردو
-
جنس پوستپوست شتر
-
نام سازندهشیرانی
-
ویژگی های سازمهر سازنده
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک ماهان شیرانی کد ۵۴
مشخصات
-
ابعاد30x30x44 سانتیمتر
-
وزن۳۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهافرا (Maple)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۸
-
نام سازندهماهان شیرانی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی مدل سوخته کاری طرح برگ
مشخصات
-
ابعاد28x28x47 سانتیمتر
-
وزن۲۵۰۰ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهکاج (Agathis)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۸
-
نام سازندهحلمی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل شیرانی چهار مهر ویژه کد ۲۵۶۵۸
مشخصات
-
ابعاد27x27x47 سانتیمتر
-
وزن۳۶۰۰ گرم
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۷
-
نام سازندهصمد شیرانی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک شیرانی مدل کودکانه
مشخصات
-
ابعاد21x21x40 سانتیمتر
-
وزن۱۰۰۰ گرم
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک هنر برومند کد ۰۰۲
مشخصات
-
ابعاد28x28x45 سانتیمتر
-
وزن۲۸۶۰ گرم
-
ساختار بدنهچوب
-
قطر دهانه بزرگ۲۷ سانتی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل حلمان کد AB01
مشخصات
-
ابعاد27x28x40 سانتیمتر
-
وزن۴۰۰ گرم
-
ساختار بدنهماهون آمریکایی (American Mahogany)
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک هنر برومند کد ۰۰۱
مشخصات
-
ابعاد30x30x45 سانتیمتر
-
وزن۳۱۷۰ گرم
-
ساختار بدنهچوب
-
قطر دهانه بزرگ۲۸ سانتی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک حلمی مدل ترکه ای دهانه کد A
مشخصات
-
ابعاد۲۴.۵×۲۴.۵×۴۵.۸ سانتیمتر
-
وزن۲.۶ گرم
-
نوع تنبکترکهای
-
ساختار بدنهافرا (Maple)
-
جنس پوستپوست شتر
-
قطر دهانه بزرگ۲۴.۵
-
نام سازندهحلمی
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تنبک مدل صمد شیرانی کودک
مشخصات
-
ابعاد23x23x41 سانتیمتر
-
وزن۳۰۰۰ گرم
-
ساختار بدنهگردو (Walnut)
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
در این مطلب با نکات مهم و اساسی هنگام خرید تنبک آشنا شدیم، با رعایت این نکات میتوانید یک تنبک مناسب با سطح مهارت خود انتخاب کرده و همیشه از نواختن یک ساز با صدای دلنشین لذت ببرید.
پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید سه تار
هر نوع سوال، پیشنهاد و یا انتقادی دارید، آن را در بخش دیدگاههای همین مطلب با ما در میان بگذارید.