تلسکوپ در لغت این‌گونه معنا شده است: دوربینی بزرگ که با آن ستارگان را رصد می‌کنند. تلسکوپ Telescope ابزاری برای مشاهده‌ی اجرام آسمانی است که با استفاده از تابش الکترو مغناطیس Electromagnetic Radiation ستارگان و اجرام آسمانی را به صورت واضح و روشن نشان می‌دهد.
شکل گیری و توسعه‌ی تلسکوپ در گذر زمان
در ابتدای قرن هفدهم اولین تلسکوپ که با لنزهای شیشه‌ای کار می‌کرد، در هلند اختراع شد. چند دهه بعد نوع بازتابی آن که با استفاده از آینه، فعال می‌شد پا به عرصه‌ی وجود گذاشت، این فرایند تنوع و دگرگونی منجر به تولد رادیو تلسکوپ در سال ۱۹۳۰ و تلسکوپ فرابنفش در سال ۱۹۶۰ گردید.
تلسکوپ از دو واژه‌ی یونانی تله به معنای دور و اسکوپین به معنی دیدن گرفته شده است، این واژه برای اولین بار به نام یک ریاضیدان ایتالیایی موسوم به جووانی دمیزیانی در نمایشگاه وسایل گالیله در آکادمی دلینچی، به کار برده شد.
دسته‌بندی تلسکوپ‌ها بر اساس تشخیص طول موج نوری
- پرتو ایکس X-Ray، استفاده از طول موج کوتاه‌تر از نور فرابنفش.
- فرابنفش ur، استفاده از طول موج کوتاه‌تر از نور مرئی.
- نوری Visible، استفاده از نور مرئی.
- فروسرخ، استفاده از طول موج بلندتر از نور مرئی.
- زیر میلی‌متری Submilimetre، استفاده از طول موج بلندتر از نور سرخ.
تلسکوپ نوری
تلسکوپ‌های نوری قطر زاویه و روشنی اجرام را افزایش و طیف مرئی نور را گردآوری می‌کنند، برای ایجاد تصویر در این تلسکوپ، از آینه یا عدسی استفاده می‌شود. تلسکوپ‌های نوری به سه دسته تقسیم می‌گردند:
- تلسکوپ‌های شکستی: برای ایجاد تصویر در این تلسکوپ، از عدسی استفاده می‌شود، به دلیل اینکه گالیله اولین بار آن را به کار برد، به تلسکوپ گالیله نیز معروف است. انواعی دارد:
- آکروماتیک: دو عدسی در آن به کار رفته است، عدسی شیئی که نور را جمع‌آوری می‌کند و عدسی چشمی که کار بزرگنمایی تصویر را به عهده دارد.
- آپوکروماتیک: این تلسکوپ شکستی، پیشرفته‌تر از نوع قبلی است. عدسی شیئی آن متشکل از چند عدسی و از جنس ED است.
تلسکوپ‌های بازتابی
یک آینه‌ی مقعر کار جمع‌آوری نور را در این تلسکوپ‌ها انجام می‌دهد. نقره یا آلومینیوم جنس پوشش بازتاب آینه را تشکیل می‌دهد، اکسیده‌شدن آلومینیوم قابلیت بازتاب آینه را از بین نمی‌برد. اگر روی نقره پوششی ایجاد شود، اکسیده نمی‌شود.
تلسکوپ‌های بازتابی هر از چند گاهی نیازمند نظافت و تعویض روکش آلومینیومی هستند. آینه خمیده‌ی آن در انتها نصب و باعث می‌شود زیر وزن خود تغییر نکند، این مزیت تلسکوپ بازتابی نسبت به شکستی است.
لذت استفاده از تلسکوپ
مشاهده و رصد آسمان در شب و دیدن ستارهای درخشان و اجرام سماوی یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهاست، در برخی موارد این عمل با چشم غیرمسلح هم میسر است، اگر با کمی اطلاعات اولیه و بهره‌گیری از ابزار مناسب مبادرت به رصد آسمان نمایید، قطعا استفاده بهتری خواهید برد، زیبایی کهکشان، ستارگان و آسمان بی‌کران چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند، شما می‌توانید به عنوان یک منجم حرفه‌ای یا آماتور، با تهیه‌ی یک تلسکوپ، از این همه زیبایی لذت ببرید.
تلسکوپ چکار می‌کند؟
- جمع‌آوری نور: عمده‌ترین کار این وسیله جمع‌آوری نور است. آن دسته از اجرام آسمانی که در شب نور ضعیفی دارند و با چشم غیر مسلح رویت نمی‌شوند، باید نورشان به وسیله‌ی عدسی یا آینه‌ی تلسکوپ تقویت شود. هرچه قطر آینه یا عدسی تلسکوپ بیشتر باشد، جمع‌آوری نور نیز بیشتر است.
- افزایش توان تفکیک: هنگامی که در شب رانندگی می‌کنید، در فاصله‌ی زیاد نور چراغ خودروهای مقابل را به شکل یک نقطه و تک نور می‌بینید، اما با نزدیک شدن، دو چراغ خودرو به وضوح تشخیص داده می‌شوند. گرچه این تعبیر ممکن است در مورد رصد اجرام آسمانی صدق نکند ولی مثالی ملموس برای مفهوم تفکیک است.
- بزرگ بودن دهانه‌ی تلسکوپ می‌تواند توان تفکیک آن را بالا ببرد و شما قادر باشید، یک ستاره با چشم غیر مسلح را دو ستاره یا یک کهکشان را با جزئیات آن مشاهده نمایید.
- بزرگنمایی: برخلاف تصور، بزرگنمایی مهم‌ترین کار تلسکوپ نیست، چرا که این خاصیت با تعویض چشمی قابل تغییر است. شما می‌توانید بزرگنمایی رصد آسمان را به تناسب نیاز سوژه، انتخاب نمایید.
- محدوده‌ی این بزرگنمایی مشخص است، به ازای هر اینچ یعنی ۲/۵ سانتی‌متر قطر دهانه‌ی تلسکوپ، ۵۰ برابر بزرگنمایی بدون افت کیفیت، منطقی است.
سیستم اپتیکی تلسکوپ‌ها
- تلسکوپ‌های شکستی یا گالیله‌ای: عدسی محدب که به عدسی شیئی معروف است، نور را در تلسکوپ‌های شکستی جمع می‌کند، بعد از عبور نور از این عدسی و کانونی‌شدن، تصویر نهایی به وسیله عدسی چشمی تشکیل می‌گردد. ساخت این تلسکوپ که گالیله هم از آن بهره برد، در اندازه‌های بیشتر از ۶ اینچ و با کیفیت، پرهزینه و دشوار است بنابراین در ابعاد کوچک ساخته می‌شود.
- تلسکوپ‌های بازتابی یا نیوتنی: در این تلسکوپ‌ها یک آینه مقعر نور را تجمیع می‌کند، نور پس از گذر از آینه، ضمن کانونی شدن توسط یک آینه‌ی تخت نور را به طرف بالا هدایت و نهایتا عدسی چشمی تصویر را تشکیل می‌دهد. این ترکیب اپتیکی به وسیله‌ی نیوتن اختراع شد.
- تولید تلسکوپ‌های نیوتنی با کیفیت و قطر دهانه‌ی بیشتر، هزینه‌ی کمتری نسبت به نوع شکستی دارد.
- تلسکوپ‌های ترکیبی: همان‌گونه که از نامشان پیداست، ساختار اپتیکی تلسکوپ‌های ترکیبی، استفاده هم‌زمان از عدسی و آینه است. جمع‌آوری نور توسط آینه‌ی مقعر انجام می‌شود، منتها قبل از آن وجود یک عدسی در جلوی دهانه‌ی تلسکوپ، خطاهای اپتیکی تلسکوپ را با تغییراتی در پرتو نور، کاهش می‌دهد.
استقرار تلسکوپ‌ها
علاوه بر تاثیر لوله‌ی اپتیکی در بازدهی تلسکوپ، نصب آن روی استقراری مناسب نیز اهمیت دارد، این استقرار ضمن برطرف کردن نیاز شما، کار با آن هم باید آسان باشد.
استقرار تلسکوپ‌ها به دو شکل صورت می‌گیرد:
- استقرار استوایی: پایه‌های استوایی برای عکاسان نجومی که با استفاده از موتورهای ردیاب به دنبال ستاره‌ها هستند، مناسبند.
- رصد آسمان با پایه‌های استوایی قدری سخت است زیرا شما مجبورید برای تغییر مسیر تلسکوپ، به جای طی مسیر مستقیم، برای رسیدن به جرم مورد نظر چند بار تغییر جهت بدهید.
- اگر مبتدی هستید و تلسکوپ را فقط برای رصد آسمان نیاز دارید، از استقرار استوایی استفاده نکنید. البته استقرار استوایی می‌تواند برای رصد و بزرگنمایی زیاد، به شما کمک کند.
- استقرار سمتی- ارتفاعی: اگر از پایه‌های سمتی-ارتفاعی بهره می‌گیرید در واقع ساده‌ترین نوع حرکت و پیمایش را در آسمان برگزیده‌اید. در این استقرار جهت تلسکوپ به آسانی در محور سمت و ارتفاع تغییر می‌کند. دقیقا عملکردی شبیه سه پایه‌ی عکاسی.
سیستم جستجوی خودکار یا Goto
استقرار برخی تلسکوپ‌ها به سیستم خودکار مجهز است. این سیستم الکترونیکی به شما اجازه می‌دهد با فشردن چند کلید، تلسکوپ را به سمت مورد نظر هدایت نمایید. اضافه کردن این توانایی به تلسکوپ هزینه‌بر است، برای کسانی که حوصله‌ی رصد و جستجوی اجرام را در آسمان ندارند، تلسکوپی کوچک با قابلیت Goto، انتخاب مطمئنی است. البته این قابلیت می‌تواند اپراتورها را در رصدهای عمومی و مراکز آموزشی کمک نماید.
لوازم جانبی تلسکوپ
- چشمی: علاوه بر لوله‌ی اپتیکی و استقرار مناسب برای رصد آسمان با تلسکوپ، لوازم دیگری هم مثل چشمی نیاز است. تلسکوپ کیفی بدون یک چشمی خوب، بازدهی قابل قبولی ندارد. فاصله‌ی کانون چشمی که با تغییر آن بزرگنمایی تلسکوپ تنظیم می‌شود، شاخصه‌ی بارز چشمی است.
- عدسی بارلو: این عدسی قبل از چشمی نصب و باعث افزایش بزرگنمایی می‌گردد.
- جوینده: جوینده‌ها تلسکوپ‌های کوچکی هستند که به موازات تلسکوپ اصلی تعبیه شده و میدان دید را گسترش می‌دهند، با وجود آنها جرم مورد نظر به آسانی پیدا می‌شود. چشمی تلسکوپ به تنهایی کار مشاهده‌ی اجرام را مشکل می‌کند.
- فیلتر: فیلترهای استاندارد جلوی دهانه‌ی تلسکوپ نصب و برای کاهش نور خورشید مورد استفاده قرار می‌گیرند، نوعی که در پشت یا روی چشمی نصب می‌شوند، ممکن است هنگام رصد خورشید ذوب شوند و به چشم آسیب برسانند.
- فیلتر رصد ماه، فیلتر مخصوص سحابی‌ها و اجرام واقع در اعماق آسمان، از دیگر فیلترها هستند.
با این همه اوصاف، کدام تلسکوپ؟
- تصمیم شما در مورد انتخاب و خرید تلسکوپ، حرف آخر را می‌زند. تلسکوپی که بیشترین استفاده را دارد، قطعا مناسب‌تر است. بودجه، علاقه، وزن و کاربرد عکاسی از ویژگی‌های یک تلسکوپ دلخواه است.
- تماشای اجرام آسمانی از پشت بام با یک تلسکوپ شکستی روی سه پایه‌ی سمتی-ارتفاعی یا تلسکوپی رومیزی، روش جالبی است.
- اگر در پی رصد اعماق آسمان هستید، استفاده از تلسکوپ نیوتنی با قطر ۶ اینچ و بیشتر، انتخابی عالی است.
- اگر قصد ندارید ماه و سیارات را رصد نمایید، اشکالی ندارد، با دوربین‌های دوچشمی که قیمت کمتری دارند و به راحتی هم مورد استفاده قرار گرفته و جابجا می‌شوند، رصد اجرام آسمانی برای شما میسر می‌گردد.
همه نکات ذکر شده در این مقاله هنگام انتخاب تلسکوپ مناسب اهمیت دارند. رعایت همه این نکات ممکن است سخت به نظر برسد، به همین دلیل در ادامه مطلب، ۱۴ تلسکوپ ارزان، باکیفیت و محبوب را برای شما آماده کرده‌ایم. این تلسکوپ‌ها امتحان خود را بارها پس داده و رضایت کاربران را جلب نموده‌اند. با کلیک روی تصویر و یا دکمه زیر هر محصول می‌توانید وارد سایت دیجی‌کالا شده و محصول را به صورت اینترنتی سفارش دهید.
تلسکوپ مدل c 2105
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
قطر دهانه۸۰
-
فاصله کانونی۶ میلی متر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۰
-
توان گردآوری نور۵
-
چشمی۵
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ مدل ۷۰۰۷۶TX
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکبازتابی-نیوتونی
-
وزن تیوب۲.۲
-
محدوده قطر دهانهبین ۸۰ تا ۱۱۵ میلی متر
-
قطر دهانه۷۶
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۷۰۰ میلی متر
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۵۲۵ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۵۲۵
-
توان گردآوری نور۱۱۸X
-
جویندهبله
-
توضیحات جوینده۲۴×۵
-
چشمی۴×۱۲×۲۰
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ شکستی مدل Celestial Body Accidence
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
ابعاد کارتن۵۰*۱۹*۸
-
قطر دهانه۳
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ دریسکو مدل F60900
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
قطر دهانه۶۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۹۰۰ میلی متر میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ مدل ۵۰f600
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
محدوده قطر دهانهتا ۸۰ میلی متر
-
قطر دهانه۵۰
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۶۰۰ میلی متر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۴۵۰
-
توان گردآوری نورندارد
-
چشمی۴mm – 20mm – 12.5mm
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ دریسکو مدل F76700
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکبازتابی-نیوتونی
-
قطر دهانه۷۶ میلی متر
-
فاصله کانونی۷۰۰ میلی متر میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ کد F30070M
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
ابعاد کارتن۴۰x25x10 سانتی متر
-
محدوده قطر دهانهتا ۸۰ میلی متر
-
قطر دهانه۷۰
-
محدوده فاصله کانونیتا ۶۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۳۰۰ میلی متر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۳۰۰
-
توان گردآوری نور۱۱
-
چشمی۶ میلی متر – ۲۵ میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ مدل اکیوتر کد maksy 50
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکماکستوف-کاسگرین
-
محدوده قطر دهانهبین ۸۰ تا ۱۱۵ میلی متر
-
قطر دهانه۵۰
-
محدوده فاصله کانونیتا ۶۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۶۰۰ میلی متر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۱
-
توان گردآوری نور۹۰
-
چشمی۱۵ میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ اکیوتر مدل Maksy 60
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکماکستوف-کاسگرین
-
وزن کلی تلسکوپ۱.۵ کیلوگرم
-
محدوده قطر دهانهتا ۸۰ میلی متر
-
قطر دهانه۶۰
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۷۵۰ میلی متر
-
نسبت کانونی۱۲.۵
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۱۲۰ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۱.۴
-
توان گردآوری نور۱۰۰
-
چپقیبله
-
چشمی۲۰ میلیمتر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ مدل C 2158
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آپوکروماتیک
-
محدوده قطر دهانهتا ۸۰ میلی متر
-
قطر دهانه۶۰ میلی متر
-
محدوده فاصله کانونیتا ۶۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۶۰ میلی متر میلی متر
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۶۰ برابر برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۶۰
-
توان گردآوری نور۵
-
جویندهخیر
-
چشمی۵
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ سلسترون مدل AstroMaster 114EQ
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکنیوتونی
-
محدوده قطر دهانهبین ۸۰ تا ۱۱۵ میلی متر
-
قطر دهانه۱۱۴ میلیمتر
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۱۰۰۰ میلیمتر میلی متر میلی متر
-
نسبت کانونیf/8.7
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۲۶۹ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۲.۸
-
توان گردآوری نور۲۶۵ برابر چشم غیر مسلح
-
قدرت تفکیک نظری۱.۰۲ ثانیه قوسی ثانیه قوسی ثانیه قوسی
-
جویندهبله
-
توضیحات جویندهStar Pointer
-
چپقیخیر
-
چشمی۱۰mm , 20mm
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ سلسترون مدل Astromaster 70AZ
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
محدوده قطر دهانهتا ۸۰ میلی متر
-
قطر دهانه۲.۷ اینچ
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۹۰۰ میلی متر
-
نسبت کانونیf/13
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۱۶۵ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۱.۷
-
توان گردآوری نور۱۰۰ برابر چشم غیر مسلح
-
قدرت تفکیک نظریبر حسب محاسبه Dawes معادل ۱.۶۶ و بر حسب محاسبه Rayleigh معادل ۱.۹۹ ثانیه قوسی ثانیه قوسی
-
جویندهخیر
-
چپقیبله
-
چشمی۱۰ و ۲۰ میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ کد ۱۰۱۰
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکشکستی آکروماتیک
-
قطر دهانه۵۰
-
فاصله کانونی۳۶۰ میلی متر
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۵۰ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۵
-
توان گردآوری نور۵۰برابر چشم انسان
-
چشمی۲۰ میلیمتر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
تلسکوپ سلسترون مدل AstroMaster 130 EQ-MD
مشخصات اپتیک
-
نوع اپتیکنیوتونی
-
محدوده قطر دهانهبین ۱۱۵ تا ۲۰۰ میلی متر
-
قطر دهانه۵ اینچ
-
محدوده فاصله کانونیبین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر
-
فاصله کانونی۶۵۰ میلی متر
-
نسبت کانونیF/5
-
بیشترین بزرگنمایی کاربردی۳۰۷ برابر
-
بیشترین قدر قابل مشاهده۱۳.۱
-
توان گردآوری نور۳۴۵ برابر چشم انسان
-
قدرت تفکیک نظری۰.۸۹ ثانیه قوسی
-
جویندهبله
-
توضیحات جویندهStar Pointer
-
چشمی۱۰ و ۲۰ میلی متر
مشاهده قیمت روز، تصاویر بیشتر و خرید
در این مطلب با نکات مهم و اساسی هنگام خرید تلسکوپ آشنا شدیم، با رعایت این نکات می‌توانید یک تلسکوپ مناسب انتخاب کرده و همیشه از دیدن زیبایی‌های آسمان لذت ببرید.
در ادامه بخوانید: راهنمای خرید اینترنتی کوله پشتی کوهنوردی
هر نوع سوال، پیشنهاد و یا انتقادی دارید، آن را در بخش دیدگاه‌های همین مطلب با ما در میان بگذارید.
